زندگی‌های امروزی با توجه به میزان فشار و استرس‌های بالا، می‌توانند افراد را بیش از پیش دچار خستگی جسمی و روحی کنند؛ اما لازم است تنش‌های ایجاد شده با استفاده از برخی اقدامات از بین بروند یا میزان آن‌ها کاهش یابد تا جسم و روان افراد کمتر با این تنش‌ها درگیر شوند. یکی از محبوب‌ترین و تأثیرگذارترین این اقدامات،استفاده از انواع ماساژ درمانی است.
برطرف کردن خستگی و از بین بردن اثرات منقبض شدن عضلات، ازجمله فواید ماساژ درمانی به شمار می‌رود. البته ماساژ درمانی از انواع مختلفی برخوردار است که هر کدام از آن‌ها می‌توانند از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار باشند. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله از بای مدیک به تعریف ماساژ درمانی و توضیح انواع آن پرداخته‌ایم تا بتوانید پاسخ سوالات خود را در این مطلب بیابید.
ماساژ درمانی چیست؟
ماساژ درمانی در واقع به مجموعه‌ای از حرکات ماساژ گفته می‌شود که می‌تواند نواحی مختلف بدن را که مد نظر است با میزان فشار ضعیف یا قوی، بهبود دهد. این کار با هدف کم شدن و حتی از بین رفتن حجم تنش و درد ایجاد شده در عضله مورد نظر انجام می‌شود. علاوه بر عضلات، انواع ماساژ درمانی حتی می‌توانند برای تاندون‌ها نیز مفید و مؤثر واقع شوند و به سلامت فرد کمک کنند.
در کنار از بین رفتن و یا کاهش میزان دردهای جسمی، ماساژ درمانی می‌تواند به سلامت روحی فرد نیز کمک کند. به این ترتیب که با افزایش و یا کاهش میزان ترشح هورمون‌های مختلف میزان استرس و اضطراب را کاهش خواهد داد. می‌توان گفت انواع ماساژ درمانی چنین نتایجی را به همراه خواهند داشت و از این جهت، در کنار پروسه‌های درمانی مختلف، داشتن ماساژ درمانی نیز توصیه می‌شود.
فواید ماساژ درمانی
ماساژ درمانی می‌تواند با اهداف مختلف صورت گیرد. البته انواع ماساژ درمانی نیز از فواید و ویژگی‌های خاصی نیز برخوردار هستند. مزایا و فواید ماساژ درمانی در ادامه توضیح داده شده است.
کنترل اضطراب و استرس
ماساژ درمانی می‌تواند بر کنترل ضربان قلب تأثیر داشته باشد. این موضوع همچنین می‌تواند آرامش را برای سیستم عصبی بدن به همراه داشته باشد. در طی آن نیز، افزایش میزان ترشح سروتونین را شاهد خواهیم بود که موجب آرامش، نشاط و خواب راحت خواهد بود.
درمان کردن گرفتگی عضلات
نشستن‌های طولانی و با فرم نادرست، فعالیت‌های سنگین و یا حتی قرار گرفتن در پوزیشن‌های اشتباه در هنگام خواب، موجب می‌شود عضلات نواحی مختلف بدن دچار گرفتگی شوند و این موضوع، کاهش دامنه حرکتی فرد را در پی خواهد داشت. حتی در شرایط حادتر ممکن است انجام کارهای روزمره را با اختلال مواجه کند. ماساژ درمانی می‌تواند به از بین رفتن این گرفتگی کمک کند.
ایجاد آرامش و شادابی برای بدن
افزایش و کاهش میزان ترشح هورمون‌های مختلف در بدن می‌تواند نشاط و شادابی را برای فرد به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، ماساژ درمانی می‌تواند میزان ترشح هورمون کورتیزول که یک هورمون استرس‌زا است را کاهش دهد و موجب بیشتر شدن ترشح دوپامین که یک هورمون شادی است، شود. این احساس بلافاصله پس از ماساژ برای افراد ایجاد خواهد شد.
انواع ماساژ درمانی
ماساژ درمانی در نقاط مختلف جهان با توجه به عوامل مختلف، به شکل‌های کوناگون انجام می‌شود و روش‌های انجام آن یکسان نیست. این موضوع، به وجود آمدن تعداد تقریباً 35 نوع ماساژ درمانی را در پی داشته است که از این میان، تعداد 12 تا از آن‌ها در سراسر جهان بسیار رایج است. در ادامه به توضیح هریک از انواع ماساژ درمانی پرداخته‌ایم.
-
ماساژ سوئدی
از محبوب‌ترین انواع ماساژ درمانی، می‌توان ماساژ سوئدی را نام برد که اغلب آن را به عنوان یک ماساژ کاملاً استاندارد تلقی می‌کنند. ماساژ سوئدی در کلینیک‌ها، استخرهای آب گرم، سالن‌های ورزشی و سالن‌های ماساژ و توسط ماساژور حرفه‌ای و البته با توجه به مفاهیم آناتومی و شرایط فیزیولوژی انجام می‌گیرد.
این موضوع سبب می‌شود فواید زیادی را برای سلامت کلی بدن و احیای بافت‌های آن به همراه داشته باشد. به کار بردن روغن مخصوص ماساژ در ماساژ سوئدی با هدف محافظت از پوست بدن و عدم آسیب به آن در شرایط اصطکاک است. همچنین این روغن به همراه حرکات ماساژ، به از بین رفتن درد و آرامش عضلات و ماهیچه‌ها و همچنین تاندون‌ها کمک می‌کند.
-
ماساژ آروماتراپی
این نوع از ماساژ را می‌توان گونه دیگری از ماساژ سوئدی دانست. روغن مورد استفاده در این نوع ماساژ گیاهی بوده و از رایحه‌های مطبوع برخوردار است. البته ممکن است به منظور افزایش میزان تأثیرگذاری، ماساژور از ترکیب چند روغن استفاده کند تا رایحه آن دلپذیرتر شود. چراکه رایحه درمانی در این نوع از ماساژ به عنوان بخشی از ماساژ سنتی محسوب می‌شود و گاهاً نیز یک خدمات اضافی تلقی می‌شود.
البته بهتر است بدانید رایحه درمانی یک مبنای کاملاً علمی دارد و در کنار حرکات ماساژ، می‌تواند به درمان بیماری‌های گوارشی، کمردرد، بی‌خوابی، سردرد و مواردی از این قبیل کمک کند. البته قبل از انجام این ماساژ لازم است از عدم حساسیت فرد نسبت به روغن‌های استفاده شده اطمینان حاصل شود.
-
ماساژ سنگ داغ
یکی از انواع ماساژ درمانی که در ایجاد آرامش و کمک به بهبود یافتن بافت‌های آسیب دیده و نرم در بدن نقش مؤثری دارد، ماساژ سنگ داغ است. این نوع ماساژ همچنین می‌تواند به از بین رفتن انقباضات ایجاد شده در عضلات نیز کمک کند که این موضوع، با استفاده از سنگ‌های صاف و گرم که اغلب از جنس بازالت هستند، محقق خواهد شد.
استفاده از سنگ بازالت به علت حفظ گرمای بالای این نوع سنگ است که تقریباً 55 الی 65 درجه حرارت داده می‌شود و گرمای آن نیز بسیار آرامش‌بخش خواهد بود. البته لازم به ذکر است که در صورت ابتلا به برخی بیماری‌ها همچون فشار خون بالا، واریس، دیابت و یا بیماری‌های قلبی، لازم است حتماً قبل از ماساژ سنگ داغ، با پزشک خود مشورت کنید.
-
ماساژ بافت عمیق
ماساژ بافت عمیق از فواید روحی و جسمی بسیاری برخوردار است و به عنوان یک ماساژ متمرکز به شمار می‌رود که البته با توجه به هدف قرار دادن گره‌های ماهیچه‌ها، با مقداری درد نیز همراه خواهد بود. این نوع ماساژ در مقایسه با ماساژ سوئدی از شدت بیشتری برخوردار است و این موضوع، میزان اثربخشی آن را افزایش داده است. از این جهت برای درمان و از بین بردن مشکلات اسکلتی و عضلانی همچون آسیب‌های ایجاد شده هنگام ورزش و یا انواع کشیدگی‌ها، بسیار مناسب است.
ماساژ بافت عمیق به صورت فشار مداوم انجام می‌شود و در عین حال نیز به منظور هدف قرار دادن بافت‌های همبند و ماهیچه‌ها، از ضربات آهسته و عمیق در آن استفاده خواهد شد. از مزایای منحصر به فرد این نوع ماساژ می‌توان به کمتر شدن میزان استرس در فرد، از بین رفتن بافت اسکار ایجاد شده در اثر جراحی، بیشتر شدن گردش خون و کمتر شدن التهابات و همچنین بهبود درد و سفتی ماهیچه اشاره کرد.
-
ماساژ شیاتسو
اصالت ماساژ شیاتسو به ژاپن باستان باز می‌گردد و مفهوم آن، فشار انگشت است. این نوع ماساژ درمانی از قدمت بسیار بالایی برخوردار است و برخلاف مفهوم آن، علاوه بر فشار انگشت، ماساژور می‌تواند از پا، آرنج یا زانو نیز استفاده کند. به عقیده ژاپنی‌ها، ماساژ شیاتسو می‌تواند تمام مواردی که می‌توانند عاملی برای ایجاد بیماری باشند را از بین می‌برد.
همچنین با انجام این ماساژ عدم تعادل انرژی در بدن از بین می‌رود و با تعادل انرژی، جوان‌سازی صورت می‌گیرد. همچنین از دیگر فواید این نوع ماساژ می‌توان شل شدن عضلات و رفع سفتی آن‌ها، بهبود گردش خون، کم شدن استرس و تنش، رفع بی‌خوابی و بدخوابی و از بین رفتن یبوست را نام برد. لازم به ذکر است که ماساژ شیاتسو برخلاف سایر انواع ماساژ که بر روی تخت ماساژ انجام می‌شوند، اغلب بر روی حصیر انجام می‌شود.
-
ماساژ تایلندی
تفاوت عمده این نوع ماساژ در نحوه انجام آن است. چراکه در ماساژ تایلندی خود فرد نیز در پروسه ماساژ مشارکت خواهد داشت. در واقع فرد باید روی زمین دراز بکشد تا ماساژور بتواند ماساژ را به صورت کاملاً صحیح انجام دهد. این نوع ماساژ قسمت‌های مختلف بدن با فشارهای ملایم ماساژ درگیر خواهند کرد و در کنار آن، با استفاده از کشش‌های بسیار آرام، می‌توان آرامش را برای بدن فرد به ارمغان آورد.
در حقیقت کشش‌هایی که در این ماساژ انجام می‌شود به نوعی همچون یوگا عمل می‌کنند و بافت‌های بدن را پر از اکسیژن خواهند کرد. ماساژ تایلندی به رفع استرس و خستگی و همچنین افزایش سطح انرژی فرد کمک شایانی خواهد کرد. بهتر است بدانید این نوع ماساژ از معدود ماساژهایی است که در حین ماساژ، نیازی به درآوردن لباس نخواهد بود.
-
ماساژ بارداری
اغلب بانوان باردار در طول مدت بارداری و مخصوصاً در ماه‌های آخر، از ورم غوزک پا و کمردرد رنج می‌برند. این نوع ماساژ در واقع یک روش بسیار ایمن برای رفع این ناراحتی‌ها به شمار می‌رود که هیچ نیازی به دارو ندارد و در عین حال، می‌تواند به آرامش بدن و بهبود شرایط فرد کمک کند. البته با توجه به حساسیت این نوع از ماساژ، لازم است ماساژور حتماً مدارک معتبر را کسب کرده باشد.
چراکه داشتن اطلاعات لازم و کافی در انجام این نوع ماساژ، با ماساژور این امکان را می‌دهد که بداند کدام قسمت‌های بدن را نباید ماساژ دهد. در ماساژ بارداری تخت مخصوص برای شکم مادر وجود دارد تا وی بتواند در حین انجام ماساژ، آرامش و راحتی را کاملاً احساس کند. البته برخی ممکن است به جای تخت، از بالش‌های مخصوص استفاده کنند که تحت عنوان بالستر شناخته می‌شود. این بالش‌ها در قسمت پهلوی فرد قرار خواهد گرفت. چراکه دراز کشیدن به پهلو راحت‌ترین پوزیشن برای بانوان باردار محسوب می‌شود.
-
ماساژ رفلکسولوژی
پایه و اساس این نوع از ماساژ بر حسب این موضوع شکل گرفته است که دست، پا و گوش‌های افراد دارای نقاط کلیدی هستند که از آن با عنوان رفلکس یاد می‌شود.
همچنین هرکدام از این قسمت‌های کلیدی در ارتباط با نواحی مخصوص از بدن همچون اندام‌های داخلی، ستون فقرات، مفاصل و ماهیچه‌ها هستند و از این جهت، اعمال فشار بر هر یک از این نقاط کلیدی، بهبود عملکرد قسمت مرتبط با آن را به همراه خواهد داشت. انجام دهنده ماساژ رفلکسولوژی، برخلاف سایر انواع ماساژ، رفلکسوولوژیست نام دارد.
وی برای انجام برخی تکنیک‌ها نظیر ورز دادن و مالش از انگشتان خود استفاده می‌کند که نتیجه آن، ایجاد آرامش برای بدن و بهبود شرایط سیستم عصبی خواهد بود. این نوع ماساژ همچنین می‌تواند افزایش ترشح اندورفین را به دنبال داشته باشد که از میزان استرس فرد می‌کاهد. از این رو ماساژ رفلکسولوژی به عنوان یک ماساژ کاملاً آرامش بخش محسوب می‌شود.
-
ماساژ ورزشی
خاصیت درمانی این نوع ماساژ از سایر انواع ماساژ درمانی بیشتر است و از این جهت، از ماساژ ورزشی به منظور درمان کردن آسیب‌ها، افزایش دامنه حرکتی، بهتر شدن عملکرد ورزشی و افزایش میزان انعطاف پذیری استفاده می‌شود. همچنین با توجه به ویژگی‌ها و مزایای ماساژ ورزشی، همان طور که از نام این ماساژ پیداست، از آن برای آماده کردن ورزشکاران قبل از شروع مسابقات و رقابت‌ها استفاده می‌شود.
البته ماساژ ورزشی بعد از مسابقات و در زمان ریکاوری نیز برای ورزشکاران مورد استفاده قرار خواهد گرفت. علت این موضوع آن است که عضلات ورزشکار دچار گرفتگی نشود و ریکاوری نیز با کیفیت بالاتری انجام شود. انجام ماساژ ورزشی تنها با تمرکز بر روی برخی از گروه‌های عضلانی مخصوص صورت می‌گیرد.
در واقع می‌توان گفت با توجه به نوع ورزشی که ورزشکار انجام می‌دهد، شرایط ماساژ ورزشی وی نیز متفاوت خواهد بود. اگر بخواهیم این نوع از ماساژ را با ماساژ سوئدی مقایسه کنیم، باید بگوییم ضربه‌های اعمال شده در ماساژ ورزشی از سرعت بالاتری نسبت به ماساژ سوئدی برخوردار هستند. البته بهتر است بدانید این نوع ماساژ تنها برای ورزشکاران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و سایر افراد نیز می‌توانند برای از بین رفتن و تسکین دردهای عضلانی، ریکاوری، افزایش میزان انعطاف پذیری و بیشتر شدن دامنه حرکت، خدمات ماساژ ورزشی را دریافت کنند.
-
ماساژ نقاط ماشه‌ای
ممکن است برخی از بافت‌های ماهیچه‌ای در اثر فعالیت‌های زیاد دچار آسیب شوند که این آسیب موجب ایجاد گره‌های انقباضی کوچک در بافت شود که این نقاط تحت عنوان نقاط ماشه‌ای شناخته شده‌اند. گرفتگی ایجاد شده می‌تواند به بافت‌های مجاور نیز انتقال یابد و موجب به وجود آمدن درد شود.
البته بهتر است بدانید که در اصل، هیچ نوعی از ماساژ تحت عنوان ماساژ نقاط ماشه‌ای وجود ندارد و انتظارات شما را به صورت دقیق برآورده نخواهد کرد. درواقع در این نوع از ماساژ، ماساژور با به کار بردن برخی از تکنیک‌های حرفه‌ای موجب شل کردن این گره‌های ایجاد شده در بافت خواهد شد و با وارد کردن اکسیژن به آن، تشویق عضله و در نهایت کمتر شدن میزان درد را در پی خواهد داشت.
انواع ماساژ درمانی برای مفاصل
ماساژ درمانی برای مفاصل از مهم‌ترین انواع ماساژ درمانی محسوب می‌شود. البته نوع خاصی از ماساژ به عنوان ماساژ درمانی مفاصل وجود ندارد؛ اما برخی از انواع ماساژ که پیش‌تر توضیح داده شد، با درگیر کردن مفاصل و تأثیرگذاری بر آن‌ها، می‌توانند اثرات بسیار مطلوبی برای رفع یا کاهش مشکلات فرد داشته باشد.
از مناسب‌ترین و بهترین ماساژهایی که برای مفاصل بسیار مفید هستند می‌توان ماساژ سوئدی، ماساژ بافت عمیق، ماساژ نقاط ماشه‌ای و ماساژ شیاتسو را نام برد. این ماساژ‌ها در درمان و کاهش ناراحتی‌های ناشی از کمردرد، سرطان، افسردگی، آرتروز و مواردی از این قبیل نقش پررنگی خواهند داشت.
انواع ماساژ درمانی و ریلکسی
برخی از انواع ماساژ‌های توضیح داده اغلب به منظور ریلکس کردن و استراحت بدن انجام می‌شود که در آن، ماساژور به صورت ملایم یا گاهی متوسط، برخی تکنیک‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهد تا لایه‌های سطحی بافت‌های بدن را درگیر کند. برخلاف ماساژهایی همچون ماساژ نقاط ماشه‌ای، در این نوع از ماساژ، بافت‌های عمیق و همبند درگیر نخواهند شد.
در واقع تنها با استفاده از حرکاتی همچون ورز دادن آرام و ضربات طولانی، پا‌ها، پشت، گردن و بازوها، ریلکسیشن با استفاده از ماساژ انجام خواهد شد. از بهترین ماساژهایی که می‌توانند برای ریلکس کردن انجام شوند می‌توان به استفاده از صندلی ماساژور، ماساژ سنگ داغ، ماساژ آروماتراپی و ماساژ سوئدی اشاره کرد.
