زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟

اکثر مادران در دوران بارداری خود به این می اندیشند که زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ انتخاب بین زایمان طبیعی و سزارین به عوامل متعددی بستگی دارد و بهتر است این تصمیم با مشورت پزشک و بر اساس وضعیت خاص هر بارداری گرفته شود. هر کدام از این روش‌های زایمان، مزایا و معایب خاص خود را داشته و انتخاب روش مناسب، به سلامت و ایمنی مادر و نوزاد بستگی دارد.

مادران باردار در زایمان طبیعی درد بیشتری متحمل می‌شوند؛ در مقابل در سزارین امکان عفونت بخیه‌های روی شکم برای مادر وجود دارد. گرچه زایمان برای اکثر مادران و به‌خصوص خانم‌هایی که زایمان دفعه اول را پیش رو دارند، استرس‌زا و ترسناک است، اما باید بدانید زایمان یک روند طبیعی فیزیولوژیک است و در صورتی‌که روند طبیعی خود را طی کند، اصلا تجربه دردناکی نخواهد بود.

زایمان طبیعی

زایمان طبیعی فرایندی طبیعی است که طی آن نوزاد از طریق کانال زایمان (واژن) به دنیا می‌آید. این فرایند در سه مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول، انقباضات رحمی آغاز شده و و با گذشت زمان شدیدتر می‌شود تا دهانه رحم، برای تولد نوزاد، کاملا باز شود. زمانی که دهانه رحم 10 سانت باز شود، مرحله دوم زایمان شروع می‌شود.

در این مرحله، به کمک انقباضات رحم و تلاش‌های مادر، نوزاد از طریق کانال زایمان، پا به دنیای جدید می گذارد. مدت زمان این مرحله در برخی افراد چند دقیقه و در برخی دیگر تا چند ساعت متغیر است و سر به عنوان اولین عضو بدن نوزاد است که خارج می شود.

پس از تولد نوزاد همچنان زایمان ادامه دارد و در مرحله سوم لازم است تا جفت از بدن مادر خارج شود. پزشک یا مامای همراه مادر باید جفت را از بدن وی خارج کرده و اطمینان حاصل کنند که باقیمانده جفت داخل رحم نماند. زایمان طبیعی، هرچند که با درد و برخی عوارض همراه است، می‌تواند با استفاده از روش‌های مناسب مدیریت درد و مراقبت‌های پزشکی به تجربه‌ای مثبت تبدیل شود. مشورت با پزشک و آمادگی کافی می‌تواند به کاهش درد و پیشگیری از عوارض ناشی از زایمان کمک کند. همچنین در برخی موارد، استفاده از تخت ژنیکولوژی، راهکاری موثر برای آسایش و راحتی در زایمان طبیعی است.

درد و عوارض زایمان طبیعی

در زایمان طبیعی، انقباضات رحمی بیشتر در ناحیه شکم  کمر احساس می‌شوند. این انقباضات تا زمان زایمان، به صورت دوره‌ای شدید و شدیدتر می‌شوند. پس از زایمان نیز، احساس درد در ناحیه پرینه وجود دارد که ممکن است ناشی از پارگی یا برش این قسمت باشد. از دیگر دردهای زایمان طبیعی می‌توان به انقباضات رحمی پس از زایمان نیز اشاره کرد که دلیل بر کوچک شدن رحم است.

از عوارض زایمان طبیعی می‌توان به پارگی پرینه، خونریزی پس از زایمان، عفونت، بی اختیاری در ادرار یا مدفوع و افتادگی رحم و لگن اشاره کرد. پارگی ناحیه پرینه ممکن است عمیق یا سطحی باشد که بر این اساس، پزشک معالج به بخیه این قسمت می‌پردازد. اگر به صورت طبیعی زایمان کرده‌اید و برای هر کدام از این عوارض، نگران هستید، با مراجعه به پزشک متخصص، برای درمان اقدام نمایید.

مزایای زایمان طبیعی

مزایای زایمان طبیعی به شرح زیر است:

• مادران معمولاً بعد از زایمان طبیعی سریع‌تر بهبود می‌یابند و به راحتی فعالیت‌های روزمره خود را انجام می دهند.
• زایمان طبیعی خطر ابتلا به عفونت، بعد از تولد نوزاد را کاهش می‌دهد.
• معمولاً ارتباط مادر و نوزاد پس از زایمان طبیعی بهتر است و فرآیند شیردهی بهتر است.
• در زایمان طبیعی، هزینه ها در مقایسه با سزارین کمتر است.
• از جمله مزایای عالی و به روز زایمان طبیعی می توان به وجود تخت ژنیکولوژی اشاره کرد. این تخت ها شرایطی را به وجود می‌آورند تا در یک اتاق خصوصی، و با همراهی یک نفر همراه فرد باردار از آشنایان مانند مادر یا همسر، عمل زایمان انجام شود.

معایب زایمان طبیعی

از معایب زایمان طبیعی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• درد زایمان طبیعی نسبت به سزارین بیشتر است؛ البته در روش های جدید امروزی، امکان کنترل درد وجود دارد.
• پارگی پرینه چه سطحی و چه عمیق، از معایب زایمان طبیعی محسوب می شود.
• زایمان طبیعی در برخی موارد، بر دستگاه تناسلی تاثیر گذاشته ممکن است به بی‌اختیاری در ادرار و مدفوع منجر شود.

زایمان سزارین

زایمان سزارین، یک عمل جراحی است که در آن شکم مادر برش خورده و نوزاد از این قسمت به دنیا می آید. این سوال وجود دارد که چه زمانی عمل سزارین صورت می‌پذیرد؟ اگر زایمان طبیعی امکان‌پذیر نباشد یا برای مادر و نوزاد خطرات جانی داشته باشد، سزارین انجام می‌شود.

قبل از سزارین، پزشک توضیحات لازم را برای مادر باردار ارائه داده و رضایت نامه‌ای برای انجام این جراحی باید امضا شود. همچنین باید آزمایش‌های لازم از مادر گرفته شود و چند ساعت قبل از عمل از خوردن مایعات و غذا خودداری کند. این عمل همراه با بی‌حسی یا بیهوشی عمومی صورت گرفته و همانند زایمان طبیعی، ابتدا سر نوزاد از شکم بیرون می‌آید.

در زایمان سزارین، بعد از تولد نوزاد لازم است تا جفت از رحم خارج شده و شکم به صورت لایه لایه، بخیه شود. بعد از اتمام این مراحل،مادر به اتاق ریکاوری برده می‌شود تا به حالت استیبل برسد.

درد و عوارض زایمان سزارین

سزارین یک عمل جراحی بزرگ است که دردهای آن با زایمان طبیعی متفاوت است. فرقی به دلیل دردهای ناشی از این دو روش زایمان، این سوال برایشان پیش می‌آید که زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ اگرچه برخی می‌گویند که درد در سزارین کمتر است اما لازم است بدانید که این عمل نیز همراه با درد و عوارض مخصوص به خود است.

بیشترین دردی که در سزارین احساس می‌شود، در ناحیه شکم است که ممکن است تا چند هفته پس از زایمان ادامه داشته باشد. همچنین انقباضات رحمی پس از زایمان نیز برای کوچک شدن رحم وجود دارد. به علت حساس بودن ناحیه شکم، حتی تجمع گاز در معده و سیستم گوارشی ممکن است باعث بروز درد پس از زایمان شود. در برخی افراد نیز دردهای عضلانی ناشی از ‌بی‌تحرکی حین جراحی مشاهده می‌شود.

زایمان سزارین ممکن است با عفونت خونریزی در برخی موارد آسیب به اندام‌های داخلی همراه باشد. از دیگر عوارض این عمل می‌توان به عوارض ناشی از بیهوشی مانند سردرد، افت فشار خون، مشکلات تنفسی و چسبندگی شکم اشاره کرد.

مزایای سزارین

عمل سزارین دارای مزایای زیر است:

• زایمان سزارین معمولاً زمان‌بندی شده و قابل پیش‌بینی است.
• در برخی موارد، زایمان طبیعی خطراتی را برای نوزاد به همراه دارد که سزارین می تواند این خطرات را کاهش دهد.
• مادر درد زایمان را تجربه نمی‌کند و به راحتی نوزاد را به دنیا می‌آورد.

معایب جراحی سزارین

• بهبود پس از زایمان سزارین نسبت به زایمان طبیعی، طولانی و پیچیده‌تر است.
• خطر ابتلا به عفونت پس از سزارین بیشتر است.
• زایمان سزارین در مقایسه با زایمان طبیعی هزینه بیشتری دارد.
• سزارین یک جراحی بزرگ است و خطرات جراحی مانند خونریزی، آسیب به اندام‌های داخلی و عوارض ناشی از بیهوشی وجود دارد. این مادران باید در آینده نیز مراقب بوده تا مشکلاتی مانند پاره شدن لایه های زیرین شکم برای آنها رخ ندهد.

تفاوت زایمان طبیعی و سزارین

زایمان اگرچه راهی برای به دنیا آوردن نوزاد است، اما نوع طبیعی و سزارین آن با هم متفاوت هستند. اولین تفاوت، در نوع تولد نوزاد است که در زایمان طبیعی از طریق واژن و در سزارین با ایجاد برش در زیر شکم انجام می شود. تفاوت بعدی در این زایمان‌ها، زمان لازم برای زایمان است که زایمان طبیعی بر حسب شرایط مادر و نوزاد، زمانی متغیر دارد؛ در حالی‌که که عمل سزارین 45 دقیقه تا یک ساعت به طول انجامیده و سپس مادر در اتاق ریکاوری قرار می‌گیرد.

بهبودی در زایمان طبیعی سریع‌تر و در عمل سزارین طولانی‌تر است. از طرفی، در زایمان طبیعی دردهای شدید انقباضات رحمی و درد ناشی از فشار و کشیدگی در ناحیه پرینه وجود دارد؛ اما درد پس از زایمان معمولاً کمتر است. در مقابل، سزارین درد کمتری داشته، اما باید پس از زایمان، از زخم و عفونت بعد از جراحی با مراقبت‌های ویژه، جلوگیری شود.

چه عواملی در انتخاب نهایی روش زایمان تاثیرگذار است؟

اگرچه این سوال برای همه وجود دارد که زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین، اما لازم است تا بهترین روش، توسط پزشک مشخص شود. زایمان طبیعی یک فرآیند فیزیولوژیک و پیچیده است که نیازمند حمایت و مراقبت مناسب است. سزارین نیز یک عمل جراحی بزرگ است که ممکن است چند هفته زمان برای بهبودی لازم باشد. هر زایمانی منحصر به فرد است و تجربه هر مادر ممکن است متفاوت باشد؛ مهم‌ترین نکته این است که مادران باید با پزشک یا ماما در مورد گزینه‌های مختلف زایمان صحبت کنند و تصمیمی بگیرند که بهترین نتیجه را برای آنها و نوزادشان داشته باشد.

از عواملی که در انتخاب روش زایمان موثر است می توان به نظر شخصی مادر باردار، نظر پزشک، در خطر بودن جان نوزاد یا مادر، چند قلوزایی و … اشاره کرد. در هر صورت، در انتخاب این روش باید جان مادر و نوزاد در ارجحیت قرار گرفته تا زایمانی موفق داشته باشند.